Dźwięki przeszłości. Kultura muzyczna w początkach państwa polskiego.
Muzyka towarzyszy człowiekowi od zawsze. On sam jest najbardziej naturalnym instrumentem, a muzyką – jego głos modulujący dźwięki. Wypowiadane przez niego słowa mogą tworzyć linię melodyczną. Człowiek może także śpiewać, gwizdać, klaskać, tańczyć. Dość szybko zaczął budować instrumenty, wykorzystując najpierw proste elementy otaczającego go świata, a następnie coraz bardziej skomplikowane technologie i surowce.
Jak brzmiała muzyka przeszłości? Czy możemy usłyszeć dźwięki instrumentów, które towarzyszyły człowiekowi ponad tysiąc lat temu? Co wiemy o kulturze muzycznej rodzącego się państwa polskiego? To pytania, na które jeszcze nie jesteśmy w stanie udzielić wyczerpujących odpowiedzi. Możemy jednak podjąć się próby odtworzenia obrazu świata muzyki w pierwszych stuleciach naszej państwowości.
To wyzwanie, jakie stawia przed sobą nasza wystawa. Korzystając z osiągnięć współczesnej archeologii i aktualnego stanu badań historycznych, prezentuje ona nie tylko materialne ślady przeszłości – instrumenty pochodzące z wykopalisk archeologicznych, ale również ich rekonstrukcje wykonane na podstawie dostępnych źródeł pisanych i ikonograficznych. Szczególnie w przypadku tych ostatnich musimy zachować pewną ostrożność.
Instrumenty, które zdecydowaliśmy się Państwu pokazać, to nie tylko obiekty datowane na lata panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego, ale również powstałe znacznie wcześniej i później. Wszystkie współtworzyły kulturę muzyczną całego polskiego średniowiecza. Największy wpływ wywarło na nią spotkanie muzyki rodzimej z wprowadzoną przez chrześcijaństwo nową, łacińską liturgią. Zwiedzając wystawę, pamiętajmy, że żyjemy w muzycznym świecie, który jest efektem tego spotkania.
Na ekspozycję składa się kilka modułów tematycznych: instrumenty i muzyka pradziejów i wczesnego średniowiecza na ziemiach polskich, kościelna, dworska, miejska i ludowa oraz filozoficzne aspekty muzyki i muzykowania w średniowieczu. Dodatkiem jest niewielki, acz intrygujący, kącik celtycki.
W chwili otwarcia (19 września 2020 r.) zaprezentowane zostały obiekty udostępnione przez 32 instytucje i 2 rekonstruktorów – panów Stanisława Mazurka i Huberta Połoniewicza. Już 1 października dołączyły do nich zabytki z kolejnego muzeum, a przed nami – w trakcie nadchodzącego półrocza – jeszcze kilka zmian w scenariuszu, wynikających z możliwości późniejszego wypożyczenia ciekawych eksponatów z kilku krajowych muzeów. Przyjęliśmy dynamiczną formułę naszej ekspozycji: wernisaż nie zamknął prac nad scenariuszem, przez cały czas trwania wystawy będą dokonywane na niej pewne zmiany wynikające np. z dostępności nowych zabytków do prezentacji. Przewidziane są także spotkania z autorami scenariusza wystawy czy zajęcia dla dzieci.
Zapraszamy do śledzenia informacji o ekspozycji w naszych mediach.
Wystawa czynna będzie do 31 marca 2021 r.
